Na uitgebreid overleg zijn de NVRD en de Belastingdienst gekomen tot een branchekader over de reikwijdte van de Vpb-plicht. De afspraken luiden als volgt:

Afspraak over inzamelen en het zich ontdoen van afvalstromen met waarde

Voor de Vpb worden ten aanzien van de activiteiten op het gebied van huishoudelijk afval twee afzonderlijke activiteiten geconstateerd; ‘de inzameling van huishoudelijk afval’ enerzijds en ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’ anderzijds. In het geval van inzamelen hoeft geen vennootschapsbelasting te worden betaald. Over de bijdrage van Stichting Afvalfonds Verpakkingen bepaalt de Belastingdienst in de vaststellingsovereenkomsten waarover onder het kopje “Betekenis voor gemeenten en afvalbedrijven” meer te lezen staat hoe daar in individuele gevallen mee omgegaan wordt. Mocht u hierover meer informatie willen, dan kunt u daarover contact opnemen met post@nvrd.nl

Afspraak over bepalen winst over activiteit ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’

Met het zich ontdoen van afvalstromen met waarde bevindt men zich in een beperkte handelsfase waaraan een zekere waarde toegekend dient te worden. Normaal gezien geldt dat de vraag of met deze activiteit winst wordt gemaakt een allocatie vereist van zowel de opbrengsten (deel van de afvalstoffenheffing) alsook van de kosten (deel van de inzamelkosten). Dat vergt veel administratieve lasten. Om die reden wordt voor de bepaling van de winst van de activiteit ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’ aansluiting gezocht bij de systematiek van de sfeerovergang. De zakelijke winst die aan de activiteit ‘het ontdoen van afval met een opbrengst’ kan op geschikte wijze worden benaderd door toepassing van een transactional net margin method. De NVRD heeft hiertoe een benchmarkonderzoek laten verrichten door PwC. Dit heeft ertoe geleid dat met de Belastingdienst is afgesproken dat waar het gaat om afvalstromen met waarde een winst ter grootte van 1% van de omzet (RoS) wordt verantwoord.

In het addendum zijn gewijzigde omstandigheden sinds totstandkoming van het branchekader in kaart gebracht en beoordeeld. Het gaat om de Ketenovereenkomst verpakkingen 2020-2029, het standpunt ten aanzien van de BTW-heffing over bijdragen van de Stichting Afvalfonds Verpakkingen en een vernieuwd benchmarkrapport naar voornoemd percentage van 1%. De beoordeling van de genoemde punten heeft niet geleid tot wijzigingen ten opzichte van de huidige afspraken zoals neergelegd in de vaststellingsovereenkomsten. Het percentage van 1% blijft derhalve gehandhaafd, net als de overige afspraken uit de vaststellingsovereenkomsten. Specifiek voor het Vpb vraagstuk rond afvalscheiding op scholen zijn in het addendum enkele aanvullende afspraken opgenomen die nog geen onderdeel waren van de vaststellingsovereenkomsten. Hierover is meer informatie te vinden bij het dossier Afvalscheiding op scholen.

Afspraak over toerekening winst

Belangrijk punt van aandacht bij het branchekader is aan wie de winst van de activiteit ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’ moet worden toegerekend op moment dat een gemeente een samenwerkingsverband heeft ingeschakeld bij de uitvoering van haar wettelijke inzameltaak. De wettelijke taak om huishoudelijk afval in te zamelen ligt bij gemeenten. Maar gemeenten zijn vrij om de uitvoering van deze taak zelf te organiseren (“inbesteden”), uit te besteden aan een privaatrechtelijke (100%) dochtermaatschappij (“quasi-inbesteden”), uit te besteden aan de markt (“aanbesteden”) of uit te besteden aan een publiekrechtelijk of privaatrechtelijk samenwerkingsverband waar de gemeente in participeert (“samenwerken”). We onderscheiden in deze context drie soorten samenwerkingsverbanden: een Gemeenschappelijke Regeling met rechtspersoonlijkheid (“GR”) die de inzameling verricht op basis van delegatie, een GR die de inzameling verricht op basis van mandaat en een NV of BV die voldoet aan de evenredigheidseis van artikel 8f, lid 1, onderdeel c, ten derde, Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (de GR wordt op basis van de parlementaire geschiedenis geacht te voldoen aan de evenredigheidseis).

Uitgangspunt is dat de toerekening van de winst van de activiteit ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’ op basis van internationale verrekenprijsregels afhankelijk is van de vraag wie er verantwoordelijk is voor de waarde creatie bij het verkopen van de afvalstromen. In casu gaat het om de beoordeling van de vraag of de waarde creatie door verkoopactiviteiten plaatsvindt door de gemeente of door het samenwerkingsverband.

Als een gemeente de taak heeft inbesteed of aanbesteed en niet deelneemt aan een samenwerkingsverband, zal de gemeente zelf de berekende winst behaald met afvalstromen met een opbrengst in haar aangifte moeten opnemen. Hetzelfde geldt voor de GR die de taak uitoefent op basis van delegatie. Voor een NV/BV of een GR die de taak uitoefent op basis van mandaat, hangt het af van de feiten en omstandigheden of zij of haar aandeelhouders/participanten de berekende winst in de aangifte zal moeten opnemen. Voor de beoordeling van die vraag is van belang welke functies door het samenwerkingsverband worden uitgeoefend, welke activa door het samenwerkingsverband worden gebruikt en welke risico’s daarmee worden opgeroepen en/of beheerst. De relevante aspecten over functies en activa enerzijds en risico’s anderzijds zijn hieronder uiteengezet.

Functies en activa
Uit de gesprekken die hebben plaatsgevonden tussen de Belastingdienst en de NVRD, zijn de meest relevante feiten en omstandigheden van de afzonderlijke activiteiten inzameling en ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’ in kaart gebracht. Deze analyse leidt ertoe dat op basis van de volgende feiten en omstandigheden de waarde creatie door het uitoefenen van een verkoopfunctie, het daarbij gebruiken van activa en het beheersen van beperkte risico’s, voor de afvalstromen plaatsvindt door het samenwerkingsverband (en dus niet door de gemeente):

Het samenwerkingsverband heeft alle activa in gebruik/beheer die nodig zijn voor het verrichten van de activiteit ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’. Het samenwerkingsverband is verantwoordelijk voor het managen van het risico dat de activa niet meer kunnen worden gebruikt. Het gaat daarbij om activa zoals:

de afvalbrengstations van waaruit het afval door het samenwerkingsverband wordt vervoerd naar de op- en overslaglocatie;
de vrachtwagens waarmee het afval wordt vervoerd;
het op- en overslag pand waar het afval na inzameling terecht komt;
de grotere containers, waarin het afval tot grote bulken gereed wordt gemaakt voor vervoer naar de verwerker.

Het samenwerkingsverband sluit een contract af met de verwerker;
Het afval wordt definitief overgedragen naar de verwerker, zodra die de afvalstroom heeft geaccepteerd van het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband is daarom verantwoordelijk voor het managen van het risico dat er geen verkeerd afval wordt afgeleverd bij de verwerker;
De facturen worden door de verwerker gericht aan het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband is daarom verantwoordelijk voor het managen van het risico dat de juiste bedragen worden gefactureerd;
Het samenwerkingsverband heeft alle werknemers in dienst, ook de werknemers die zich bezighouden met de activiteit ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’;
Het samenwerkingsverband factureert aan de gemeente, de ontvangen opbrengst wordt één op één verrekend op de betreffende factuur;
De gemeente heeft geen personeel in dienst dat zich bezighoudt met de operationele gang van zaken rondom het ophalen van huisvuil, wel personeel dat zich bezighoudt met beleidsmatige aspecten, afvalstoffenheffing en financiële administratie;
De gemeente kan een afvalbrengstation in eigendom hebben, maar laat de activiteiten m.b.t. een afvalbrengstation altijd door het samenwerkingsverband verrichten;
De gemeente kan een weegbrug in eigendom hebben, maar laat de activiteiten m.b.t. de weegbrug altijd door het samenwerkingsverband verrichten;
De gemeente kan een op- en/of overslagpand in eigendom hebben, maar laat de activiteiten m.b.t. de op- en overslaglocatie altijd door het samenwerkingsverband verrichten;
De gemeente int in de meeste gevallen de afvalstoffenheffing van de burgers (in sommige gevallen kan een samenwerkingsverband in de vorm van een gemeenschappelijke regeling met rechtspersoonlijkheid ook de afvalstoffenheffing zelf direct innen). De afvalstoffenheffing wordt gebruikt om de (verwachte) kosten van het samenwerkingsverband te vergoeden.

De elementen van deze opsomming die betrekking hebben op de activiteit van het ‘zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’ laten zien dat het in essentie gaat om de waarde creatie door het samenwerkingsverband, waarbij onder andere het contracteren van de verwerker belangrijk is. Op het gebied van inzameling kunnen uiteraard verschillen bestaan (bijv. de eigendom van het afvalbrengstation etc), maar dat doet niet af aan de afbakening van de activiteiten en de mogelijke toerekening van de waarde creatie aan het samenwerkingsverband.

Risico’s
Het samenwerkingsverband dat door de gemeente is ingeschakeld, verricht feitelijk alle werkzaamheden die met de wettelijke inzamelingstaak gepaard gaan en loopt zelf ook alle risico’s die met die werkzaamheden gepaard gaan. Binnen het brede palet aan werkzaamheden is het samenwerkingsverband daarom aan te wijzen als de verantwoordelijke partij. Het grootste deel van de werkzaamheden van het samenwerkingsverband bestaat uit werkzaamheden die vallen onder de inzamelactiviteit, zoals het ophalen van afval bij de burgers, de voorlopige sortering en inzameling via afvalbrengstations, het vervoeren van het afval naar op- en overslaglocaties, het wegen van het afval etc. Slechts voor een beperkt deel van de totale werkzaamheden worden er ook werkzaamheden verricht met betrekking tot de activiteit ’het zich ontdoen van afvalstromen met een positieve opbrengst’.

De geringe omvang en de aard van de activiteit ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’ brengt met zich mee dat de daarmee gepaard gaande risico’s ook beperkt zijn. De beperkte risico’s die er zijn worden opgeroepen en beheerst door het samenwerkingsverband. Het gaat dan met name om de volgende risico’s:

Het risico dat containers en vrachtwagens niet meer kunnen worden gebruikt om de verkochte afvalstromen bij de afnemer te krijgen. Het samenwerkingsverband is verantwoordelijk voor de staat en het onderhoud van deze activa. Zonder deze activa kan de activiteit ‘het zich ontdoen van afval met een opbrengst’ niet worden verricht;
Het risico dat er geen verkeerd afval wordt afgeleverd bij de afnemer. Als de afgenomen afvalfractie niet overeenkomt met wat afgesproken is, dan krijgt het samenwerkingsverband dit afval weer terug en moet zij daar op een andere manier vanaf zien te komen;
Het risico dat er niet wordt betaald voor het afval, omdat de onjuiste afvalfracties zijn geleverd. Dit risico is er feitelijk niet omdat een dergelijk risico altijd wordt verrekend in de prijs van de betreffende afvalstroom.

Conclusie
Wordt voldaan aan de door de NVRD beschreven feiten en omstandigheden dan luidt de conclusie dat het samenwerkingsverband verantwoordelijk is voor de waarde creatie van afvalstromen met een opbrengst. Het samenwerkingsverband vervult namelijk alle functies, exploiteert de activa en beheerst de risico’s. De berekende winst verband houdende met de activiteit ‘het zich ontdoen van afvalstromen met een opbrengst’ dient onder deze feiten en omstandigheden te worden toegerekend aan het samenwerkingsverband (en dus niet aan de gemeente). In andere gevallen zullen de gemeenten zelf de berekende winst moeten opnemen in hun aangiften. Belangrijk is uiteraard dat hierover per samenwerkingsverband duidelijkheid bestaat, zodat geborgd wordt dat de berekende winst in totaal éénmaal wordt aangegeven: ofwel bij het samenwerkingsverband, ofwel bij de aandeelhouders/participanten.

DossierOnderwerp // <![CDATA[ _spBodyOnLoadFunctionNames.push("setupPageDescriptionCallout"); // ]]>

NVRD, samen voor schone en afvalvrije gemeenten

DossierOnderwerp