logo NVRD
Grondstofstromen

Afgedankte elektrische en elektronische apparatuur

Ze zijn terug te vinden in ieder huis: elektrische en elektronische apparaten. Denk bijvoorbeeld aan (onderdelen van) koelkasten, wasmachines, radio’s, televisietoestellen, spaarlampen en mobiele telefoons, maar ook kinderspeelgoed. Kort gezegd: alles dat een stekker of batterij nodig heeft om te functioneren.

Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparatuur (AEEA) is weliswaar niet de grootste afvalstroom in het huishoudelijk afval (nog geen 2%), maar het belang om deze stroom goed gescheiden in te zamelen is wél erg groot. De waardevolle en zeldzame grondstoffen in AEEA, zoals verschillende metalen, glas en kunststoffen, kunnen vaak goed gerecycled worden. Daarnaast vormen de batterijen in deze apparatuur een veiligheidsrisico wanneer deze niet gescheiden worden ingezameld. De afgelopen jaren komt het steeds vaker voor dat batterijen branden in inzamelvoertuigen of op verwerkingslocaties veroorzaken.
Voor het inzamelen van apparaten geldt al jaren producentenverantwoordelijkheid. Het was in 1999 zelfs de eerste afvalstroom waarvan de producentenorganisatie met de NVRD samenwerkte om uitvoeringsafspraken te maken over de gescheiden inzameling en sortering bij gemeenten en hun publieke bedrijven. Wecycle is de uitvoeringsorganisatie die de contracten met gemeenten en de communicatie met consumenten regelt. Het inleveren van AEEA kan op verschillende plaatsen. Zo kunnen inwoners hun AEEA kwijt bij kringloopbedrijven en milieustraten, in Wecycle inzamelbakken in supermarkten, tuincentra en bouwmarkten, en in de (elektronica)winkel waar het product is gekocht is.
De inzameling van deze stroom heeft de laatste jaren te maken gekregen met nieuwe uitdagingen. Zo zijn er nieuwe producten op de markt gekomen (zoals de fietsaccu’s en zonnepanelen), hebben inwoners steeds meer apparatuur in gebruik en blijven veel afgedankte apparaten (en dus waardevolle grondstoffen) ergens in een la of kast in huis liggen. Daarnaast is zowel de AEEA als de UPV wet- en regelgeving aangescherpt. Zo is er ten doel gesteld om 65% van de hoeveelheid aan jaarlijks verkochte apparaten ook weer voor recycling in te zamelen. Om te voorkomen dat het AEEA in het restafval verdwijnt kunnen gemeenten samen met producentenorganisaties zorgen voor een laagdrempelige inzameling. Eenduidige communicatie over wat AEEA is en wat de inzamelpunten zijn, is hierbij van groot belang. Daarnaast kunnen aanpassingen in de inzamelstructuur, zoals bijvoorbeeld de inzet van mobiele milieustraten en de BEST-tas, het op afspraak inzamelen, de invoering van diftar en omgekeerd inzamelen, zorgen voor een betere afvalscheiding en dus ook voor minder AEEA in het restafval.

Onze doelen

  • Van een ambitie van 65% nu, naar 100% gescheiden inzameling van AEEA uit huishoudens. Dus geen AEEA meer in het restafval of in andere afvalstromen.
  • Hergebruik, reparatie en levensduurverlenging voor ieder ingeleverd apparaat waar het kan, zo hoogwaardig mogelijke recycling waar dat niet mogelijk of wenselijk is.
  • Afvalbranden veroorzaakt door AEEA zijn verleden tijd.

Wat wij doen

  • De vertegenwoordiging van onze leden in overleggen met producentenverantwoordelijkheidsorganisaties (PVO’s) en andere stakeholders.
  • Informatievoorziening en advies aan gemeenten over hoe te communiceren over wat AEEA is, waar de inzamelpunten zijn en welke aanpassingen er in de inzameling mogelijk zijn om de gescheiden inzameling te verbeteren
  • We nemen initiatief om samen met producentenverantwoordelijkheidsorganisaties (PVO’s) en andere stakeholders een landelijke campagne op te zetten om afvalbranden te voorkomen.

Overlegstructuren

  • NVRD expertgroep UPV
  • Ambtelijke Werkgroep Afval
  • Regulier overleg gemeenten met Stichting OPEN en Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN)

Betrokken organisaties

  • Stichting OPEN
    • Wecycle
    • Stibat
    • WEEE Nederland
  • Thuiswinkel.org
  • Vereniging Afvalbedrijven
  • Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland

Meer weten

Aan de slag

NVRD aanspreekpunt

Ilse van der Grift

Expert Beleidsadviseur

Mailen Bellen

Veelgestelde vragen

Wat is de huidige stand van zaken als het gaat om de producentenverantwoordelijkheid voor AEEA?

De huidige invulling van deze producentenverantwoordelijkheid komt voort uit de Europese richtlijn 2012/19/EU betreffende AEEA en is in Nederland vertaald in de Regeling afgedankte elektrische en elektronische apparatuur. Deze is voor het laatst geactualiseerd na het in werking treden van het Besluit Regeling voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Sinds 1 maart 2021 geldt er een ‘Algemeen verbindend verklaring’ (Avv) voor elektrische en elektronische apparatuur, verleend aan Stichting OPEN. Dit betekent dat alle producenten en importeurs die deze apparaten als eerste op de markt brengen zich moeten aansluiten bij Stichting OPEN. Zij zijn verplicht tot het afdragen van een afvalbeheersbijdrage aan deze stichting.

Wat kan een gemeente of inzamelaar doen om inzamelresultaten te verbeteren?

Gemeenten en inzamelaars kunnen aan diverse knoppen draaien om de inzamelresultaten te verbeteren.
  • Verhogen inzamelresultaten: Om te voorkomen dat het AEEA in het restafval verdwijnt kunnen gemeenten samen met producentenorganisaties zorgen voor een laagdrempelige inzameling. Eenduidige communicatie is hierbij van groot belang. Daarnaast kunnen aanpassingen in de inzamelstructuur zoals bijvoorbeeld de inzet van mobiele milieustraten en de BEST-tas, het op afspraak inzamelen, invoering van diftar en omgekeerd inzamelen ook zorgen voor een betere afvalscheiding in totaal en dus ook voor minder AEEA in het restafval.
  • Afvalscheiding op afvalbrengstations/milieustraten: Inwoners brengen hun AEEA vaak naar de milieustraat. Hierbij is het belangrijk dat AEEA in de juiste container terecht komt. Gemeenten zien hier zo goed mogelijk op toe en zorgen er zo voor dat AEEA niet bij het oud ijzer, bij de harde kunststoffen of bij het grof restafval belandt.
  • Afspraken met hergebruikcentra/kringloopbedrijven: Veel gemeenten werken samen met repaircafé’s/hergebruikcentra/kringloopbedrijven/circulaire ambachtscentra. Hierbij is het van  belang dat er enerzijds afspraken worden gemaakt over de reparatie en het hergebruik van elektrische apparaten en anderzijds over het inzamelen van AEEA van inwoners dat niet voor verkoop geschikt is..
  • Voorkomen afgifte aan illegale inzamelaars: Gemeenten zien er op toe dat er binnen de gemeentegrenzen geen illegale inzameling van waardevolle afvalstromen plaatsvindt. Hoewel de pakkans op heterdaad klein is, is het goed om in de afvalstoffenverordening goed te regelen wie er als inzamelaar binnen de gemeente mag opereren. Hierbij is afstemming met de RUD’s over handhaving op illegale inzameling en verwerking belangrijk. Ook de afstemming tussen RUD’s en ILT is belangrijk bij de afhandeling van geconstateerde overtredingen.
  • Goede en eenduidige communicatie naar inwoners: naast campagnes en communicatie door producentencollectieven kan de gemeente door een actieve communicatie naar haar inwoners ook bijdragen aan een verhoogde inzameling van AEEA. Communicatie kan bijvoorbeeld via de gemeentelijke website, afvalkalender, huis-aan-huisbladen of social media. Belangrijk is dat duidelijk is hoe en waar inwoners hun AEEA kwijt kunnen. Hiervoor heeft Stichting OPEN een inleverpunt-zoeker ontwikkeld.

Moeten gemeenten bedrijfsmatig AEEA accepteren?

Zowel particulieren als niet-particuliere ontdoeners en distributeurs mogen AEEA van particuliere huishoudens bij brengvoorzieningen afgeven. Hierbij geldt de regel dat het moet gaan om apparatuur die qua aard en hoeveelheid gelijk is aan van huishoudens afkomstig AEEA. Een bedrijf mag bijvoorbeeld wel één normale koelkast wegbrengen, maar niet tien tegelijkertijd.

Waar ben je aan gehouden als je al dan niet een contract sluit met een producentencollectief?

Gemeenten zijn niet verplicht een contract met een producentencollectief te sluiten. Zij mogen zelf bepalen met wie zij een contract voor de verwerking afsluiten en onder welke voorwaarden. Het is wel verplicht om hierbij de vereisten van de Europese Richtlijn WEEE te volgen. Daarom is in de Nederlandse Regeling AEEA vastgelegd dat alleen WEEELABEX-gecertificeerde verwerkers afgedankte AEEA mogen verwerken.
Voor gemeenten betekent dit dat zij zich ervan moeten verzekeren dat het ingezamelde AEEA ook daadwerkelijk bij gecertificeerde verwerkers terecht komt. In het Nationaal (W)EEE Register is een actuele lijst met CENELEC-gecertificeerde bedrijven opgenomen. Daarmee is kwalitatief hoogwaardige verwerking en ook registratie van AEEA gegarandeerd.

Mogen gemeenten toestaan dat afgedankte apparatuur wordt gerepareerd voor hergebruik?

Ja, dat mag. Daarbij kan de gemeente personeel van repaircafés, hergebruikcentra (kringloopwinkels) toegang verlenen tot de inzamelpunten/faciliteiten, of de gemeente kan de reparatie zelf organiseren.
Artikel 9 in de Regeling AEEA zegt hierover:
Met het oog op een optimale voorbereiding voor hergebruik van afgedankte elektrische en elektronische apparatuur wordt, waar dit passend is, in de inzamelpunten van inzamelingssystemen of inzamelfaciliteiten, afgedankte elektrische en elektronische apparatuur die moet worden voorbereid voor hergebruik, gescheiden van andere ingezamelde, afgedankte elektrische en elektronische apparatuur, met name door personeel van hergebruikcentra toegang ertoe te verlenen.
Reparatie is gericht op het gebruik volgens oorspronkelijke bestemming van het apparaat door de consument, waarbij geen handelingen mogen plaatsvinden die schade kunnen opleveren voor mens of milieu, of waarbij niet meer aan de producteisen wordt voldaan (hergebruik moet zeker, hoogwaardig en rechtmatig zijn). Kijk ook op www.LAP3.nl

Welke wettelijke verplichtingen heeft de gemeente bij de inzameling van AEEA?

De gemeente kent een zorgplicht voor de inzameling van alle huishoudelijk afvalstromen, waaronder AEEA (Wm 10.21). Gemeenten zijn conform de Regeling AEEA verplicht deze apparaten gescheiden in te zamelen op hun afvalbrengstation of milieustraat. Hiervoor mogen geen kosten in rekening worden gebracht. Daarnaast zamelt een aantal gemeenten AEEA huis-aan-huis in. Hiervoor kunnen gemeenten wel een bedrag voor de voorrijd- en handlingskosten in rekening brengen. In artikel 7 van de Regeling AEEA en in artikel 1 van het Besluit gescheiden inzameling huishoudelijke afvalstoffen is de plicht vastgelegd om AEEA gescheiden in te zamelen en binnen de gemeente voldoende brengvoorzieningen te bieden om AEEA te kunnen inleveren.

Gerelateerde dossiers

Afvalbranden