logo NVRD
Grondstofstromen

Textiel

Textiel komt in vele vormen en heeft vele functies, zoals beddengoed, gordijnen, theedoeken en kleding. Ooit vooral functioneel, maar inmiddels zijn bepaalde toepassingen van textiel uitgegroeid tot een uiting van onze identiteit. En daarmee zijn ze overgeleverd aan de grillen van de mode. Nog nooit werd er bijvoorbeeld zoveel kleding geproduceerd en verkocht. En dus ook weggegooid.

Onze leden zamelen het textiel zo veel en zo goed mogelijk (schoon en droog) in, sorteren het verder uit en zetten het door met als doel zo veel mogelijk te hergebruiken of hoogwaardig te recyclen. Zij werken er dagelijks aan om dit zo optimaal mogelijk te doen, maar onder andere de hoeveelheid afgedankt textiel en de kwaliteit ervan zitten ons in de weg. We dweilen met de kraan open. En tuurlijk, niet al het onbruikbare afgedankte textiel belandt in de verbrandingsoven of op een textielberg in het buitenland. Zo wordt een deel nu ook voor andere toepassingen ingezet, zoals bijvoorbeeld het isoleren van woningen. Echter is dit aandeel zeer klein.

De oplossing is een circulaire textielketen. Maar om van circulariteit het nieuwe normaal te maken, moeten alle ketenpartners hun verantwoordelijkheid nemen en samenwerken. Alleen dan komen we tot bewuster aankoopgedrag, meer eco-design, een langere levensduur en hoogwaardige recycling (vezel-tot-vezel). En dat zal ook zorgen voor minder CO₂-uitstoot, het voorkomen van textielbergen in ontwikkelingslanden en betere arbeidsvoorwaarden.

Onze doelen

  • Zo veel mogelijk schoon en droog gescheiden inzameling van afgedankt huishoudelijk textiel (minimale vervuiling dus)
  • Fijnsortering gericht op hergebruik én recycling van het door of namens gemeenten ingezameld huishoudelijk textiel
  • Hergebruik van textiel waar het kan en recycling waar nodig
  • Een goed afsprakenkader over de samenwerking tussen gemeenten en de producentenorganisatie voor de UPV textiel
  • Optimale ketensamenwerking

Wat wij doen

  • Inzet om zo snel mogelijk te komen tot de inrichting van een Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) voor Textiel.
  • Inzet voor duidelijke afspraken over de rol en verantwoordelijkheid van gemeenten en publieke bedrijven binnen deze Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid. De inzamelstructuur van gemeenten draagt in hoge mate bij aan het succes van de UPV.
  • Monitoren van en reageren op de (overheids)plannen.
  • Actief de samenwerking zoeken met álle partijen in de keten. Van producenten tot kringloopbedrijven.
  • Textiel is opgenomen in de Benchmark Huishoudelijk Afval. Zo halen we jaarlijks een actueel beeld op over de inzameling en verwerking van textiel (link naar benchmark rapport).
  • Jaarlijkse VANG Academie Textiel waar we samen met Rijkswaterstaat de gemeenten en publieke bedrijven helpen bij het opstellen van een gedegen plan van aanpak voor meer en betere textielinzameling.
  • Onderzoeken welke instrumenten nog meer kunnen bijdragen aan een duurzamere textielketen en hierin initiatief nemen of het initiatief hiervoor beleggen bij een van onze partners.

Overlegstructuren

  • Stuurgroep Circulaire samenleving
  • Expertgroep Textiel
  • Netwerkoverleg Circulair textiel

Betrokken organisaties

  • Rijkswaterstaat
  • Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
  • Vereniging van Nederlandse Gemeenten
  • Stichting Producentenorganisatie UPV Textiel
  • Brancheorganisatie Modint
  • Vereniging InRetail
  • Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN)
  • Vereniging Herwinning Textiel (VHT)
  • Dutch Circular Textile Valley

Meer weten

Aan de slag

NVRD aanspreekpunt

Evelien Mertens

Senior Beleidsadviseur

Mailen Bellen

Veelgestelde vragen

Waarom moet je als gemeente aan de slag met textiel?

De milieudruk van textiel is enorm groot. Recycling van textiel is vele malen beter dan de verbranding ervan. Des te meer we recyclen, des te minder de CO2 uitstoot en des te minder water en energie er verbruikt hoeft te worden. Meer dan de helft van het in Nederland door huishoudens afgedankte textiel belandt echter nog in het restafval (en dus in de verbrandingsoven). Daarbij is een deel van het textiel dat wél gescheiden wordt ingezameld vervuild, waardoor hoogwaardig hergebruik of verwerking een stuk moeilijker of zelfs onmogelijk wordt. In totaal gaat er jaarlijks 130 kiloton textiel verloren, dit is 7,5 kilo per inwoner per jaar.

Wat is het belang van voldoende kwaliteit?

Naast meer gescheiden inzamelen is ook de kwaliteit van het ingezameld textiel van belang. Verontreinigd textiel kan niet worden hergebruikt of gerecycled. Van het gescheiden ingezamelde textiel is ongeveer de helft (38%) herdraagbaar, ruim een derde wordt gerecycled (deels hoogwaardig en deels laagwaardig) en circa 15% moet alsnog worden verbrand. De belangrijkste oorzaken van deze vervuiling zijn regen, kapotte containers en ongewenste afvalstromen die bij het textiel worden gedumpt. Binnen de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) dienen producenten samen met gemeenten tot een inzamelsysteem komen dat is gericht op hergebruik (waarvan een deel in Nederland moet plaatsvinden) en recycling (vezel-tot-vezel)

Hoe krijg je als gemeente inzicht in je eigen resultaten?

Om te komen tot meer hergebruik en hoogwaardige recycling van textiel is het nodig dat gemeenten meer zicht krijgen op hun prestaties en de textielketen. Dit betekent inzicht in inzamelresultaten, de kwaliteit van het ingezamelde textiel en inzicht in de keten (wat gebeurt er na inzameling?). Samen met de inzamelaar en verwerker kan dit inzicht worden verkregen en actie worden ondernomen om de kwaliteit van de keten te verbeteren. De verschillen tussen gemeenten zijn groot. Uit CBS-data blijkt dat waar koplopers in Nederland ruim boven de 10 kilo textiel scheiden, er ook nog gemeenten zijn die minder dan 1 kilo textiel per inwoner per jaar uit het restafval houden. Om te bepalen hoe jouw gemeente presteert ten opzicht van andere gemeenten, zijn er enkele hulpmiddelen:

  • De landelijke Benchmark Huishoudelijk Afval biedt inzicht in de prestaties van andere gemeenten op het gebied van textielinzameling en de bijbehorende kosten.
  • Met de VANG-vergelijker en de Afvalmonitor van Rijkswaterstaat kun je zien hoe jouw gemeente scoort ten opzichte van andere gemeenten in dezelfde stedelijkheidsklasse en/of in jouw regio.

Welke mogelijkheden zijn er voor verbetering?

Als gemeente heb je invloed op zowel de inzameling als de verwerking van het textiel. Zo kun je meer en beter inzamelen door slimme keuzes te maken ten aanzien van inzamelmiddelen, transport, communicatie en handhaving. Voor de verwerking heb je als gemeente de mogelijkheid om in je aanbesteding, contract en contractmanagement te sturen op bijvoorbeeld hergebruik, regionale verwerking etc. Hierover lees je meer in Regie op de Textielketen, handboek voor gemeenten. Deze is speciaal opgesteld voor gemeenten die aan de slag willen met de verbetering van de inzameling en verwerking van textiel. Wil je nog een stapje verder gaan? Zet dan ook in op preventie. Door inwoners te wijzen op de mogelijkheden voor de aanschaf van tweedehands kleding en levensduurverlenging door reparatie, bijvoorbeeld via repair-cafe’s, beperk je de omvang van afgedankt textiel.