Wat is de huidige stand van zaken als het gaat om de producentenverantwoordelijkheid voor AEEA?
De huidige invulling van deze producentenverantwoordelijkheid komt voort uit de
Europese richtlijn 2012/19/EU betreffende AEEA en is in Nederland vertaald in de
Regeling afgedankte elektrische en elektronische apparatuur. Deze is voor het laatst geactualiseerd na het in werking treden van het Besluit Regeling voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Sinds 1 maart 2021 geldt er een 'Algemeen verbindend verklaring' (Avv) voor elektrische en elektronische apparatuur, verleend aan Stichting OPEN. Dit betekent dat alle producenten en importeurs die deze apparaten als eerste op de markt brengen zich moeten aansluiten bij Stichting OPEN. Zij zijn verplicht tot het afdragen van een afvalbeheersbijdrage aan deze stichting.
Wat kan een gemeente of inzamelaar doen om inzamelresultaten te verbeteren?
Gemeenten en inzamelaars kunnen aan diverse knoppen draaien om de inzamelresultaten te verbeteren.
- Verhogen inzamelresultaten: Om te voorkomen dat het AEEA in het restafval verdwijnt kunnen gemeenten samen met producentenorganisaties zorgen voor een laagdrempelige inzameling. Eenduidige communicatie is hierbij van groot belang. Daarnaast kunnen aanpassingen in de inzamelstructuur zoals bijvoorbeeld de inzet van mobiele milieustraten en de BEST-tas, het op afspraak inzamelen, invoering van diftar en omgekeerd inzamelen ook zorgen voor een betere afvalscheiding in totaal en dus ook voor minder AEEA in het restafval.
- Afvalscheiding op afvalbrengstations/milieustraten: Inwoners brengen hun AEEA vaak naar de milieustraat. Hierbij is het belangrijk dat AEEA in de juiste container terecht komt. Gemeenten zien hier zo goed mogelijk op toe en zorgen er zo voor dat AEEA niet bij het oud ijzer, bij de harde kunststoffen of bij het grof restafval belandt.
- Afspraken met hergebruikcentra/kringloopbedrijven: Veel gemeenten werken samen met repaircafé’s/hergebruikcentra/kringloopbedrijven/circulaire ambachtscentra. Hierbij is het van belang dat er enerzijds afspraken worden gemaakt over de reparatie en het hergebruik van elektrische apparaten en anderzijds over het inzamelen van AEEA van inwoners dat niet voor verkoop geschikt is..
- Voorkomen afgifte aan illegale inzamelaars: Gemeenten zien er op toe dat er binnen de gemeentegrenzen geen illegale inzameling van waardevolle afvalstromen plaatsvindt. Hoewel de pakkans op heterdaad klein is, is het goed om in de afvalstoffenverordening goed te regelen wie er als inzamelaar binnen de gemeente mag opereren. Hierbij is afstemming met de RUD’s over handhaving op illegale inzameling en verwerking belangrijk. Ook de afstemming tussen RUD’s en ILT is belangrijk bij de afhandeling van geconstateerde overtredingen.
- Goede en eenduidige communicatie naar inwoners: naast campagnes en communicatie door producentencollectieven kan de gemeente door een actieve communicatie naar haar inwoners ook bijdragen aan een verhoogde inzameling van AEEA. Communicatie kan bijvoorbeeld via de gemeentelijke website, afvalkalender, huis-aan-huisbladen of social media. Belangrijk is dat duidelijk is hoe en waar inwoners hun AEEA kwijt kunnen. Hiervoor heeft Stichting OPEN een inleverpunt-zoeker ontwikkeld.
Moeten gemeenten bedrijfsmatig AEEA accepteren?
Zowel particulieren als niet-particuliere ontdoeners en distributeurs mogen AEEA van particuliere huishoudens bij brengvoorzieningen afgeven. Hierbij geldt de regel dat het moet gaan om apparatuur die qua aard en hoeveelheid gelijk is aan van huishoudens afkomstig AEEA. Een bedrijf mag bijvoorbeeld wel één normale koelkast wegbrengen, maar niet tien tegelijkertijd.
Waar ben je aan gehouden als je al dan niet een contract sluit met een producentencollectief?
Gemeenten zijn niet verplicht een contract met een producentencollectief te sluiten. Zij mogen zelf bepalen met wie zij een contract voor de verwerking afsluiten en onder welke voorwaarden. Het is wel verplicht om hierbij de vereisten van de Europese Richtlijn WEEE te volgen. Daarom is in de Nederlandse Regeling AEEA vastgelegd dat alleen WEEELABEX-gecertificeerde verwerkers afgedankte AEEA mogen verwerken.
Voor gemeenten betekent dit dat zij zich ervan moeten verzekeren dat het ingezamelde AEEA ook daadwerkelijk bij gecertificeerde verwerkers terecht komt. In het
Nationaal (W)EEE Register is een actuele lijst met CENELEC-gecertificeerde bedrijven opgenomen. Daarmee is kwalitatief hoogwaardige verwerking en ook registratie van AEEA gegarandeerd.
Mogen gemeenten toestaan dat afgedankte apparatuur wordt gerepareerd voor hergebruik?
Ja, dat mag. Daarbij kan de gemeente personeel van repaircafés, hergebruikcentra (kringloopwinkels) toegang verlenen tot de inzamelpunten/faciliteiten, of de gemeente kan de reparatie zelf organiseren.
Artikel 9 in de Regeling AEEA zegt hierover:
Met het oog op een optimale voorbereiding voor hergebruik van afgedankte elektrische en elektronische apparatuur wordt, waar dit passend is, in de inzamelpunten van inzamelingssystemen of inzamelfaciliteiten, afgedankte elektrische en elektronische apparatuur die moet worden voorbereid voor hergebruik, gescheiden van andere ingezamelde, afgedankte elektrische en elektronische apparatuur, met name door personeel van hergebruikcentra toegang ertoe te verlenen.
Reparatie is gericht op het gebruik volgens oorspronkelijke bestemming van het apparaat door de consument, waarbij geen handelingen mogen plaatsvinden die schade kunnen opleveren voor mens of milieu, of waarbij niet meer aan de producteisen wordt voldaan (hergebruik moet zeker, hoogwaardig en rechtmatig zijn). Kijk ook op
www.LAP3.nl
Welke wettelijke verplichtingen heeft de gemeente bij de inzameling van AEEA?
De gemeente kent een zorgplicht voor de inzameling van alle huishoudelijk afvalstromen, waaronder AEEA (Wm 10.21). Gemeenten zijn conform de Regeling AEEA verplicht deze apparaten gescheiden in te zamelen op hun afvalbrengstation of milieustraat. Hiervoor mogen geen kosten in rekening worden gebracht. Daarnaast zamelt een aantal gemeenten AEEA huis-aan-huis in. Hiervoor kunnen gemeenten wel een bedrag voor de voorrijd- en handlingskosten in rekening brengen. In artikel 7 van de Regeling AEEA en in artikel 1 van het
Besluit gescheiden inzameling huishoudelijke afvalstoffen is de plicht vastgelegd om AEEA gescheiden in te zamelen en binnen de gemeente voldoende brengvoorzieningen te bieden om AEEA te kunnen inleveren.
