Bij het kopen van producten en levensmiddelen ontkom je er bijna niet aan: je koopt ook verpakkingen in alle soorten en maten. Jammer eigenlijk, want vrij snel na de aankoop gooi je deze meestal weer weg. Ze zijn vaak belangrijk voor de hygiëne, houdbaarheid en bescherming, maar met de stijgende vraag naar steeds meer en ook meer verschillende soorten producten, stijgt ook het aandeel verpakkingen in het huishoudelijk afval (meer dan 20%) in Nederland.

De belangrijkste soorten verpakkingsafval die in het huishoudelijk afval worden aangetroffen zijn glas, papier en karton, plastic, metaal (blik), drankenkartons, hout en piepschuim (EPS). Ook worden in verpakkingen regelmatig grondstoffen door elkaar gebruikt en dat staat het goed scheiden en daarmee het recyclen van de verpakking in de weg. De laatste jaren is er met name veel aandacht voor de (gescheiden) inzameling en recycling van Plastic, Metalen en Drankenkartons, oftewel PMD (of PBD, Plastic+) genoemd.
Naast dat er al een aantal jaren een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) voor verpakkingen geldt, is ook de gemeentelijke zorgplicht van kracht. Producenten zijn door de UPV verantwoordelijk voor het aanbieden van een passend innamesysteem en het behalen van de doelstellingen omtrent verduurzaming en recycling van verpakkingen. Hiervoor maken zij gebruik van het gemeentelijke inzamelsysteem. Gemeenten zijn via de zorgplicht verantwoordelijk voor een efficiënte en doelmatige inzameling van alle huishoudelijke afvalstromen. Dat betekent dat het totale inzamelsysteem voor inwoners logisch en begrijpelijk moet zijn.
Deze verdeling van verantwoordelijkheden vraagt om afstemming en afspraken tussen gemeentelijke vertegenwoordigers van VNG en NVRD enerzijds en de producentenorganisatie Afvalfonds Verpakkingen anderzijds. Dit vindt plaats in het Platform Ketenoptimalisatie. Hier maken gemeenten en producenten afspraken over de samenstelling, de acceptatie, de monitoring en de vergoeding van de ingezamelde verpakkingen. De uitwerking hiervan lag voorheen vast in de Raamovereenkomst Verpakkingen en nu in de Ketenovereenkomst Verpakkingen 2020-2029.
Onze inzet is gericht op het zo goed mogelijk inzamelen van verpakkingsafval, toegankelijk voor alle inwoners en tegen aanvaardbare maatschappelijke kosten.

Onze doelen

  • Een optimale ketensamenwerking.
  • Volledig (na)gescheiden inzameling van verpakkingen in de juiste deelstromen.
  • Hergebruik van verpakkingen waar het kan en recycling waar nodig.
  • Een verbod op onnodige en/of niet-recyclebare verpakkingen.
  • Alle in Nederland verkochte verpakkingen zijn minimaal recyclebaar.
  • Ambitieuze circulaire doelstellingen voor meer hergebruik en hoogwaardige recycling (‘can to can’ en ‘bottle to bottle’)
  • Eerlijke en eenduidige informatie op consumentenverpakkingen over de recyclebaarheid, de composteerbaarheid en de juiste wijze van afdanking.

Wat wij doen

  • Initiëren en bijdragen aan onderzoeken om zo de kennis omtrent het design, de inzameling en de sortering van verpakkingen te vergroten.
  • Delen van kennis en informatie over verpakkingen met onze leden.
  • Aanjagen van preventiedoelstellingen ten aanzien van verpakkingen.
  • Aanjagen van meer hergebruik van verpakkingen.
  • Agenderen van mogelijke nadelige gevolgen van (nieuwe) wet- en regelgeving of maatregelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het zonder toestemming van de gemeente plaatsen van extra inzamelvoorzieningen in de openbare ruimte of merken die naar aanleiding van statiegeld op blik besloten hun blikjes te vervangen door drankenkartons.
  • Samen met VNG maken wij afspraken met het Afvalfonds Verpakkingen over het verbeteren van de samenstelling, de vergoedingen, goede communicatie en het aanjagen van innovatie.
  • Verzamelen van kennis en informatie over de uitvoeringspraktijk bij onze leden en het delen hiervan met ketenpartners en stakeholders.
  • Volgen van de laatste ontwikkelingen in beleid en regelgeving (zowel nationaal als Europees) op het gebied van verpakkingen. Waar nodig praten we mee over de invulling hiervan.

Overlegstructuren

  • NVRD Stuurgroep Circulaire Samenleving
  • NVRD Expertgroep Verpakkingen
  • NVRD Expertgroep UPV
  • Platform Ketenoptimalisatie
  • Platform Ketenoptimalisatie – Werkgroep inzameling
  • Platform Ketenoptimalisatie – Werkgroep communicatie
  • Stuurgroep VANG
  • Ambtelijke Werkgroep Afval (AWA)

Betrokken organisaties

  • Stichting Afvalfonds Verpakkingen
    • Nedvang
    • KiDV
    • Statiegeld Nederland
    • Nederland Schoon
  • Vereniging van Nederlandse Gemeenten
  • Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
  • Rijkwaterstaat / VANG
  • Recycling Netwerk Benelux
  • Wageningen University & Research
  • Regie Kunststoffen Nederland (RKN)
  • Papier Recycling Nederland (PRN)
  • Stichting Hedra
  • Stichting Natuur en Milieu
  • Municipal Waste Europe (MWE)

NVRD aanspreekpunt

Ilse van der Grift

Expert Beleidsadviseur

Veelgestelde vragen

Wat valt er allemaal onder verpakkingen?

Als je eenvoudig wilt uitleggen wat een verpakking is, kun je zeggen: “iets wat je vol koopt en leeg weer weggooit”. Dit kunnen verpakkingen zijn van plastic, metalen, papier en karton, piepschuim, hout en een combinatie daarvan (zoals bij drinkpakken).

Waar staat de afkorting PMD voor?

PMD staat voor Plastic, Metalen en Drankenkartons. In de praktijk worden ook termen als PBD en Plastic+ of PMD+ gebruikt. Met name de term ‘drankenkartons’ zorgt in de praktijk voor verwarring. Voorstel is om in de communicatie met inwoners de term ‘drinkpakken’ te gebruiken.

Mogen niet-verpakkingen ook bij het PMD?

Kleine producten van plastic of metaal die qua samenstelling, grootte en gewicht op verpakkingen lijken, mogen in principe bij het PMD. Hiervoor wordt echter geen PMD-vergoeding betaalt. Een plastic boterhamzakje, legopoppetje of een plastic of metalen bakje is dus geen probleem.

Ben ik als gemeente verplicht om een Deelnemersovereenkomst (DNO) af te sluiten met het Afvalfonds/Nedvang?

Nee, in principe ben je als gemeente vrij om al dan niet een DNO af te sluiten. Dat betekent dan wel dat je geen aanspraak kunt maken op de afgesproken vergoedingen.

Waarom duurt het bij verpakkingen vaak lang voordat er afspraken tussen gemeenten en producentenorganisaties worden gemaakt?

Binnen het Platform Ketenoptimalisatie en de daarbij behorende werkgroepen vinden verschillende discussies plaats die veel tijd vergen. Dit betreft discussies over onder andere de samenstelling, kosten, acceptatiecriteria, monitoring, innovatie en inzamelsystemen. Belangrijke input voor de afspraken binnen het PKO komt onder andere uit het vierjaarlijkse Kosten- en Samenstellingsonderzoek en het jaarlijkse Samenstellingsonderzoek light. De vertaling van wat dat betekent voor de afspraken over met name de vergoedingen en de acceptatie heeft in de afgelopen jaren tot langdurige discussies geleid.

Gelden voor verpakkingen die gemaakt zijn van oud papier en karton ook de afspraken uit het Papiervezelconvenant met Papier Recycling Nederland (PRN)?

Oud papier en karton bestaat uit twee stromen, namelijk verpakkingen en niet-verpakkingen. Per stroom is een andere producentenorganisaties verantwoordelijk; Stichting Afvalfonds Verpakkingen voor de verpakkingen en PRN voor de niet-verpakkingen. De afgelopen jaren is de verhouding verpakking vs. niet-verpakking verschoven van 23% verpakkingen naar 50% verpakkingen. De overeenkomst met PRN inclusief de garantieprijs geldt alleen voor het niet-verpakkingen deel. Voor de verpakkingen geldt de DNO met Nedvang. Afspraken over de vergoeding en garantie zijn vastgelegd in het UMP verpakkingen.

Is er een afgestemde wel/niet lijst?

Voor oud papier en karton is er inmiddels een met alle partijen afgestemde Scheidingswijzer oud papier en karton. Voor PMD wordt momenteel de laatste hand gelegd aan de wel/niet lijst.

Het laatste nieuws

  • Wel/Niet-lijst PMD gepubliceerd: “Geen volle verpakkingen en medisch afval in PMD”

  • PKO: uitvoeringsafspraken en vergoedingen 2024 vastgesteld

  • Gratis inzamelen gescheiden verpakkingsafval voor bedrijven

  • Debatten in de Tweede Kamer: van Europese Verpakkingen verordening tot lachgas

  • Inzamelvergoedingen PMD voor 2022 en 2023 vastgesteld