Placemaking: van containertuintjes tot community-art

En datzelfde principe gaat op voor tal van andere zaken. Graffiti resulteert in meer graffiti en afval op straat resulteert in meer afval op straat. In 2008 bevestigden Keizer, Lindenberg & Steg deze theorie met eigen onderzoek. Het mooie is echter; het werkt ook de andere kant op. Een omgeving die er aantrekkelijk en verzorgd uitziet, stimuleert eerder positief gedrag.

Als we dit principe toepassen op de aanpak van bijplaatsingen ontstaan er kansen. Aanpassingen op locaties waar vaak sprake is van bijplaatsingen kan zorgen voor een ander gebruik en andere beleving. Voorbeelden van placemaking zijn o.a.:

• Sport- of spel elementen plaatsen. Gedacht kan worden aan een speeltoestel voor kinderen of een buiten fitness apparaat.
• Een grappig en/of mooi kunstobject, eventueel met een functie zoals de mogelijkheid om te klimmen en klauteren.
• Plaats om de container(s) bijvoorbeeld mooie plantenbakken.
• Community art-project, waarbij mensen uit de wijk inbreng leveren voor iets wat een totaal ‘kunstwerk’ wordt, bijvoorbeeld via foto’s of tekeningen. Een blinde muur leent zich hier goed voor.

Juist wanneer een hotspotlocatie bijvoorbeeld wat uit het zicht staat, kan deze strategie heel succesvol zijn. Hierbij is een belangrijke succesfactor om bewoners mee te laten beslissen in de aanpassingen. De hoofdvraag daarbij is: ‘Hoe maken we deze plek aantrekkelijker?’. Door goed naar inwoners te luisteren ontstaat er extra betrokkenheid en meer eigenaarschap. Ook is het van belang dat de aanpassingen goed onderhouden worden en er verzorgd uit blijven zien. Bij bloembakken is het bijvoorbeeld van belang dat er geen dode plantjes in zitten en bij een speeltoestel dat het geregeld wordt schoongemaakt. Hier kunnen ook betrokken inwoners een rol in vervullen.

Containertuintjes
Je ziet ze steeds meer in Nederland; het containertuintje. Deze tuintjes zijn speciaal ontworpen om bijplaatsingen naast de container te ontmoedigen en komen in verschillende vormen en maten, 3D-geprint uit consumentenafval. Gemeente Amsterdam nam, na een eerdere uitrol in 2020, de proef op de som en plaatste in het najaar van 2022 maar liefst 55 van dit soort tuintjes op 25 containerlocaties in de stadsdelen Centrum, Zuid en Oost.

Uit de resultaten van de evaluatie (en de bijlagen) bleek dat de tuintjes inderdaad zorgen voor minder afval naast de container. Na een periode van twaalf weken werd er 40 procent minder grof, circa 70 procent minder karton, naar schatting 80 procent minder huisvuil en ruim 70 procent minder overig afval naast de containers gevonden. Van verplaatsing van het probleem naar omliggende containers zonder tuintje lijkt geen sprake. Ook bewoners zijn erg te spreken over de containertuintjes. Ze merken een vermindering in bijgeplaatst afval en vinden dat de straat er schoner op is geworden. Ook lijkt de betrokkenheid van bewoners hoog: veel van hen zijn bereid om te helpen de tuintjes en omgeving schoon en opgeruimd te houden.

Bekijk voor meer inspiratie ook de foto’s en onderstaande artikelen:

• Opening van de eerste containertuintjes in Groningen.
• Containertuintjes geplaatst bij twee ondergrondse containers in de Landstrekenwijk in Lelystad.
• In Doetinchem is het eerste ‘Slimme containertuintje’ geplaatst.
• Roosendaal wrapt de inzamelcontainers in de kleur die past bij de afvalstroom en plaatst drie mobiele lantaarnpalen die aangaan bij beweging.