Met onder andere de vele festivals, flitsbezorgers en to-go winkels zijn de plastic wegwerpbekers en voedselverpakkingen werkelijk overal.

We gebruiken er in Nederland dagelijks vele miljoenen van en dat moet anders. Door de Single Use Plastic (SUP)-wetgeving gaan inwoners meer betalen voor plastic wegwerpverpakkingen. Maar er is meer nodig.

We kunnen veel onnodig afval voorkomen door inwoners te stimuleren vaker eigen herbruikbare verpakkingen mee te nemen (‘bring your own’). Ook het aanmoedigen van ondernemers om te kiezen voor een hergebruiksysteem, bijvoorbeeld met behulp van statiegeld, is kansrijk. In de afweging om wel of niet voor herbruikbaar te gaan, worden vaak de volgende argumenten genoemd:

Waarom wel?

  • Er is veel draagvlak onder inwoners voor het beprijzen van wegwerpmaterialen en het introduceren van herbruikbare bekers en maaltijdverpakkingen.
  • Voor inwoners zijn hergebruiksystemen gebruiksvriendelijker dan dat van hen wordt verwacht een eigen verpakking mee te nemen.

Waarom niet? 

  • Bij ‘bring your own’ is men bang de beker of maaltijdverpakking te vergeten
  • Men is bang dat de verpakking gaat stinken of gaat lekken in de tas
  • Men kijkt op tegen het ongemakkelijke gevoel (niet anders willen zijn, verkopers niet tot last willen zijn en bang voor afkeuring van de verkoper)
  • Voor ondernemers is het opzetten van een hergebruiksysteem arbeidsintensief
  • Ondernemers zijn sceptisch over het gebruik van ‘bring you own’, maar verwachten wel dat het makkelijker is om ‘bring your own’ te accepteren dan om een hergebruiksysteem op te zetten
  • Ondernemers zijn bang dat bepaalde maten van verpakkingen niet aansluiten bij hun maaltijd of apparatuur
  • Ondernemers hebben zorgen over hygiëne van herbruikbare verpakkingen

Als gemeente kan je een aantal zaken doen om het gebruik van herbruikbare bekers en maaltijdverpakkingen te stimuleren en daarmee onnodig afval tegen te gaan.

Faciliteren

Draag bij door herbruikbare verpakkingen te faciliteren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:

  • Het motiveren van ondernemers om hergebruiksystemen op te zetten en hen daarin te ondersteunen. Dit kan bijvoorbeeld financieel door de investeringskosten (deels) te dekken of locaties beschikbaar te stellen voor opslag en/of het wassen van de bekers/maaltijdverpakkingen.
  • Het zelf coördineren van de implementatie van een hergebruiksysteem. Zo wordt er schaalgrootte gecreëerd, waardoor het ook voor kleinere ondernemers interessanter is om deel te nemen. Wanneer er meer ondernemers zijn aangesloten is het voor inwoners bovendien eenvoudiger om hun retourbekers en -bakjes weer in te leveren.
  • Het beschikbaar stellen van een subsidie aan bedrijven die in hergebruiksystemen faciliteren, bijvoorbeeld een leveranciers van herbruikbare verpakkingen of logistieke ondersteuners. Gemeente Lelystad heeft bijvoorbeeld een subsidie ingesteld die organisatoren van evenementen in de stad ondersteunt bij de huur of aanschaf van herbruikbare wasbare bekers.
  • Gratis stickers voor ondernemers waarmee ze kunnen laten zien dat herbruikbare verpakkingen welkom zijn.
  • Het stimuleren van hergebruik bij evenementen via de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Een gelijk speelveld voor ondernemers en initiatiefnemers kan helpen om de bereidheid tot het nemen van maatregelen en het doen van investeringen te vergroten. Een goed voorbeeld is de aanpak van gemeente Leiden.

Communicatie

Door als gemeente naar zowel ondernemers als inwoners te communiceren over de SUP-wetgeving zorg je voor meer begrip en draagvlak. Leg bijvoorbeeld uit waarom deze wet relevant is en wat dit voor hen gaat betekenen. Zijn er in jouw gemeente koplopers? Zoek dan de samenwerking op en gebruik hun inzet om anderen te inspireren.

Bekijk voor inspiratie ook:

  • Het initiatief van gemeente Wageningen voor de introductie van de ‘Billie Cups’, oftewel koffiemokken met statiegeld erop. Wageningen heeft hiermee de communicatie over herbruikbare bekers vanuit de horeca naar inwoners gefaciliteerd. Je leest er ook meer over in deze update van Mission Reuse.
  • Het transitienetwerk van provincie Zuid-Holland om ketensamenwerking tussen gemeenten en ondernemers te faciliteren.
  • Deze tips voor een eigen campagne op ‘bring your own’.
  • De campagne van Nederland Schoon om onnodig afval te voorkomen.