Het Afvalfonds Verpakkingen betaalt gemeenten vanaf 1 januari 2023 een vergoeding voor het aandeel verpakkingen in openbare prullenbakken. De VNG neemt het standpunt in dat deze vergoeding belast is met btw. De Belastingdienst deelt dit standpunt van de VNG.

Hetzelfde geldt voor de vergoeding die Stichting Matras Recycling Nederland betaalt aan gemeenten voor inzamelen van matrassen. Ook hier deelt de Belastingdienst het standpunt van de VNG dat deze vergoeding belast is met btw.
Het standpunt van de Belastingdienst is uitsluitend gebaseerd op deze notities. Individuele gemeenten kunnen er geen rechten aan ontlenen zonder daar in het individuele geval overleg over te voeren met de Belastingdienst.

Het standpunt geldt vanaf 1 januari 2023, en heeft dan ook geen consequenties (en hiermee correcties) voor het verleden.

Gevolgen voor gemeenten
Verschuldigdheid van btw brengt ook een recht op teruggaaf mee van de btw die drukt op de kosten die toerekenbaar zijn aan deze belaste prestaties. Btw die drukt op direct toerekenbare kosten komen volledig voor teruggaaf in aanmerking via de aangifte omzetbelasting. De Btw die drukt op de overige kosten – omdat de door een gemeente gemaakte kosten bijvoorbeeld zijn begrepen in de totale kosten van inzameling van huishoudelijk afval – komt vanzelfsprekend eveneens voor teruggaaf in aanmerking (via het BCF). Dit vraagt van de gemeente dat zij een juiste verdeelsleutel hiervoor vaststelt. Een mengpercentage, gebaseerd op de verhouding tussen de totale kosten en de met Btw belaste vergoedingen, ligt het meest voor de hand, en is ook een goede praktische invulling.

De aftrekbare btw die drukt op de inzameling van verpakkingsafval in openbare prullenbakken en op de inzameling van matrassen kan niet meer op het Btw-compensatiefonds (BCF) worden verhaald. Dat heeft gevolgen voor de kosten die kunnen worden verhaald via de afvalstoffenheffing. Anders dan btw die op het BCF kan worden verhaald (zie artikel 15.33 Wet milieubeheer) vormt de aftrekbare btw geen kostenpost voor de afvalstoffenheffing.