Grof huishoudelijk afval, belangrijk voor VANG-doelen

Gelukkig biedt de stroom grof huishoudelijk afval ook veel mogelijkheden. Gemiddeld wordt 81% van het grof huishoudelijk afval bron- of nagescheiden. Het gemiddelde recyclepercentage van het grof huishoudelijk afval is met 58% een stukje lager. Het verschil wordt bepaald door grofstromen die om milieuredenen worden gescheiden, maar niet kunnen worden gerecycled (bijvoorbeeld asbest). Of grofstromen die na scheiding nuttig worden toegepast (bijvoorbeeld delen van hout).

Hoeveelheden
In 2023 werd volgens de benchmark gemiddeld 124 kg per inwoner aan grof huishoudelijk afval ingezameld. Daarvan werd 103 kg bron- en/of nagescheiden. Het restant (grof restafval + verbouwingsrestafval) bedroeg in 2023 gemiddeld 21 kg per inwoner. De hoeveelheid grof huishoudelijk afval neemt toe naarmate de stedelijkheid afneemt. Uit de samenstelling valt af te leiden dat dit met name wordt veroorzaakt door de stromen grof tuinafval en puin. Het aanbod van deze stromen is hoger in minder stedelijke gemeenten. De verschillen in de hoeveelheid grof restafval tussen de hoogbouwklassen is minder groot. Opvallend is wel dat in de meest stedelijke gemeenten tot wel drie keer meer grondstoffen uit grof restafval worden gewonnen via nascheiding.

Halen versus brengen
Het merendeel van het grof huishoudelijk afval (91%) wordt gebracht naar de milieustraat, een klein deel (9%) wordt aan huis opgehaald. Vanuit milieuoogpunt heeft brengen de voorkeur. Het gemiddelde scheidingspercentage van gebracht grof huishoudelijk afval is 81% versus 47% van aan huis opgehaald grof huishoudelijk afval. Bij deze cijfers is nog geen rekening gehouden met eventuele nascheiding.

Kringloop en ambachtscentrum
De integratie van kringloopinitiatieven in de gemeentelijke inzamelstructuur zorgt ervoor dat waardevolle goederen uit de afvalstroom worden gehaald en een tweede leven krijgen. Dit draagt bij aan een circulaire economie. Uit de cijfers blijkt dat bijna de helft van de gemeenten (49%) een specifieke ophaalservice voor kringloopgoederen heeft, meestal in samenwerking met lokale kringloopbedrijven. Een ander deel (47%) laat kringloopbedrijven actief inzamelen. De gemiddelde inzameling van kringloopgoederen lag in 2023 op 5 kg per inwoner. Dat kan beter. Steeds meer gemeenten en inzamelbedrijven in Nederland werken aan het ontwikkelen van een circulair ambachtscentrum. Dit is een locatie of netwerk van bestaande en/of nieuwe initiatieven waar hoogwaardig product- en materiaalhergebruik plaatsvindt, bijvoorbeeld door de exploitatie van een reparatiewerkplaats of een secundaire bouwmarkt. Van de gemeenten die hebben deelgenomen aan de benchmark heeft 9% al een circulair ambachtscentrum operationeel en is 11% bezig met de voorbereidingen daarvan. De meeste gemeenten voorzien daarbij ook in een educatiecentrum en een reparatiewerkplaats.

Kosten
Uiteraard zijn met de inzameling van grof huishoudelijk afval ook kosten gemoeid. De totale kosten van inzameling, op- en overslag en verwerking van grof huishoudelijk afval bedroegen in 2023 gemiddeld € 41,- per aansluiting. Meer dan de helft (€ 26,- per aansluiting) hiervan zijn inzamelkosten, inclusief de personeelskosten van de milieustraat. De kosten van de milieustraat (personeel, inzamelmiddelen en kapitaallasten) bedroegen in 2023 gemiddeld € 21,- per aansluiting.