Nieuw regeerprogramma: Wat betekent dit voor de afval- en reinigingssector?

1. Circulaire economie en grondstoffen
Het regeerprogramma besteedt specifiek aandacht aan het onderwerp circulaire economie. Hiermee zet het kabinet de lijn voort die door het vorige kabinet was ingezet. Circulaire maatregelen worden gezien als een belangrijke bijdrage aan de klimaat- en energiedoelstellingen. Vooral de beschikbaarheid van materialen is cruciaal voor de uitvoerbaarheid van verschillende transities. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan de bouwsector, waar secundaire bouwstoffen worden gestimuleerd voor hergebruik. Een belangrijke maatregel in het regeerprogramma is de geplande heffing op plastics, die per 2028 wordt ingevoerd om de circulaire verwerking van plastic te stimuleren. In het najaar van 2024 worden de details van deze heffing uitgewerkt, en alternatieve beprijzende maatregelen worden ook onderzocht. De besluitvorming hierover wordt verwacht bij de Voorjaarsnota van 2025. Deze heffing kan kansen bieden om de markt voor recyclaat op gang te brengen. Echter, we verwachten dat er komende tijd ook stevige tegengeluiden zullen komen vanuit de industrie om deze maatregel af te zwakken. We volgen deze ontwikkeling nauwgezet.

2. Netcongestie en energie-infrastructuur
Netcongestie wordt in het regeerprogramma als een belangrijke uitdaging genoemd. Dit is ook relevant voor de uitrol van warmtenetten en elektrische vrachtwagens, waar veel van onze leden direct mee te maken hebben. Het kabinet wil prioriteit geven aan de aanpak van netcongestie en dit in samenwerking met gemeenten en provincies doen. Een regionale aanpak en zorgvuldige inpassing zijn hierbij belangrijke elementen. Voor afvalbedrijven die afhankelijk zijn van het elektriciteitsnet, bijvoorbeeld door de groei van elektrische voertuigen of verduurzaming van installaties, kan dit betekenen dat ze mogelijk met vertragingen te maken krijgen bij nieuwe aansluitingen. Het kabinet heeft plannen om via het Landelijk Actieprogramma Netcongestie verdere stappen te zetten. Momenteel wordt de afvalsector echter nog niet tot de vitale infrastructuur gerekend. We hebben hiertegen beroep aangetekend en verwachten tegen het einde van het jaar een uitspraak.

3. Energietransitie en klimaatadaptatie
De energietransitie staat centraal in dit regeerprogramma. Het kabinet benadrukt de noodzaak om snel over te schakelen naar duurzame energiebronnen, terwijl het ook aangeeft dat de leveringszekerheid van energie goed geborgd moet blijven. Voor afvalverwerkingsbedrijven betekent dit dat verduurzaming hoog op de agenda blijft staan en het reeds bestaande beleid wordt doorgezet. Dit kan echter ook betekenen dat er nieuwe eisen worden gesteld aan de verduurzaming van processen binnen onze sector. We houden deze ontwikkelingen in de gaten.

4. Warmtenetten en verduurzaming van gebouwen
Het kabinet zet de lokale aanpak voor onder andere warmtenetten voort, waarbij gemeenten een belangrijke rol spelen in het begeleiden van inwoners tijdens de energietransitie. Er komen echter geen verplichte sprongen naar duurzamere energielabels of verplichtingen om hybride warmtepompen te installeren. Dit geeft gemeenten de ruimte om de verduurzaming op maat vorm te geven.

5. Veiligheid in de afvalsector
In de inleiding van het regeerprogramma wordt waardering uitgesproken voor de vuilnisman, maar helaas ontbreekt het aan concrete maatregelen om de veiligheid van onze AfvalHelden te verbeteren. Als NVRD hebben we de afgelopen jaren juist veel aandacht gevraagd voor de risico’s waarmee onze mensen dagelijks te maken hebben, zoals explosies door lachgascilinders en branden door ontvlambare lithiumbatterijen in het afval. We hadden gehoopt dat het kabinet deze gevaren zou aanpakken, bijvoorbeeld door extra investeringen of strengere regelgeving voor het veilig afvoeren van gevaarlijke stoffen. Het ontbreken van zulke maatregelen is een gemiste kans om de veiligheid van onze medewerkers, die zorgen voor een schone en veilige leefomgeving, beter te waarborgen.

Conclusie
Het nieuwe regeerprogramma biedt voor de NVRD en haar leden vooral kansen op het gebied van circulaire economie, de aanpak van netcongestie en betrokkenheid bij verduurzamingsprojecten in de gebouwde omgeving. Het is daarnaast belangrijk om scherp te blijven op de uitwerking van regelgeving, zoals de plasticheffing, en de implicaties van netcongestie voor onze bedrijfsvoering. Dinsdag 17 september wordt de miljoenennota gepresenteerd. Onze verwachting is dat hier geen nieuwe of verrassende zaken in zullen staan die direct impact hebben op onze sector. Mocht dit wel het geval zijn, dan delen we dit uiteraard met onze leden.