Pagina
delen
CSRD
Rapporteren over uitstoot – HEMA doet het voor
17 oktober 2023
Gerjan den Hertog

Vorige week haalde HEMA de krant met hun inspanningen om inzicht te krijgen in hun CO₂-uitstoot. Een behoorlijk complexe opgave waar in het kader van de CSRD binnenkort alle grote organisaties mee aan de slag moeten. Ook een deel van de NVRD leden staat voor deze opgave. Zo dient HEMA onverwacht ook voor onze branche als voorbeeld.
Pagina
delen
Vanaf 2025 moeten grote organisaties hun CO₂-uitstoot in kaart brengen. Hierbij moet gekeken worden naar drie verschillende onderdelen, de zogeheten scopes. Scope 1 heeft betrekking op de directe uitstoot van de eigen bedrijfsvoering, scope 2 gaat over de uitstoot gerelateerd aan de inkoop van energie, en scope 3 kijkt naar de uitstoot in de rest van de keten.
Met name scope 3 biedt een uitdaging. Hierbij moet namelijk berekend worden wat de uitstoot is van een bepaald product van productie tot gebruik en verwerking. Dit zijn cijfers die niet in de huidige systemen worden vastgelegd of op te vragen zijn bij de energieleverancier. Daar komt ook de vraag bij welke uitstoot in de keten er precies aan de eigen organisatie valt toe te schrijven.
Het voorbeeld van HEMA
HEMA is deze uitdaging aangegaan en geeft hierbij een mooi kijkje in de keuken. Het laat zien dat het de uitstoot berekenen van scope 3 inderdaad een behoorlijk complexe zaak is, maar het toont ook aan dat het mogelijk is en welke kansen dit biedt.
HEMA heeft alle producten gebundeld in productcategorieën. In samenwerking met dataspecialisten is vervolgens op basis van het Greenhouse Gas Protocol de uitstoot van productie en gebruik berekend. Daarbij zijn ze tot de conclusie gekomen dat verreweg de meeste vervuiling in scope 3 plaatsvindt. Maar liefst 94%. 71% hiervan komt voort uit productie en 13,7% uit het gebruik van producten.
De berekening is een middel, geen doel
De berekening van de totale uitstoot is gedaan op basis van het jaar 2019. HEMA ziet dit als nulmeting en gaat deze berekening vanaf nu jaarlijks uitvoeren. Het doel hiervan is om jaarlijks te kunnen bijhouden of getroffen maatregelen ook het gewenste effect hebben. Zo wordt er toegewerkt naar een halvering van de CO₂-uitstoot in 2030, zoals afgesproken in het Parijs Akkoord.
Het voordeel van inzicht in de uitstoot per productcategorie is ook dat HEMA hierdoor weet waar de grootste impact gemaakt kan worden. Zo zijn er strategische keuzes gemaakt om te focussen op katoen en papier. Beide grondstoffen waarvan het bedrijf veel gebruikt. Ook wordt er bewust ingezet op verpakkingen. De impact van deze keuzes kan vervolgens jaarlijks in kaart worden gebracht.
Wel is het belangrijk te beseffen dat er gaandeweg behoorlijk wat aannames zijn gedaan. Hierbij heeft HEMA ook voor snelheid gekozen in plaats van een exacte nulmeting die wellicht jaren zou duren. Dit levert slechts een “beperkte mate van zekerheid” op wat betreft de scope 3 uitstoot. Tegelijkertijd biedt het genoeg handelingsperspectief om mee aan de slag te gaan.
71% van de CO₂-uitstoot komt voort uit de productie van het assortiment
Wat betekent dit voor onze branche?
Het berekenen van scope 1, 2 en 3 is niet eenvoudig. Bij scope 1 (eigen bedrijfsvoering) gaat het bijvoorbeeld over de uitstoot van het wagenpark. Bij scope 2 (inkoop van energie) gaat het om de uitstoot die gepaard gaat met de verbruikte elektriciteit en warmte van bijvoorbeeld het bedrijfspand. Bij scope 3 (uitstoot in de keten) gaat het bijvoorbeeld over uitstoot in de rest van de verwerkingsketen.
Zoals gezegd is het berekenen van uitstoot in scope 3 extra complex. Bij scope 3 kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de sortering en verwerking van de ingezamelde grondstoffen. Naast de vraag hoeveel CO₂ er precies vrijkomt is er ook de vraag over de verdeling hiervan. Met andere woorden: aan welke organisaties in de keten is welke uitstoot toe te schrijven? Wanneer er ingezamelde grondstoffen naar een verwerker gaan valt de vrijgekomen uitstoot bij verwerking dan in scope 3 van de inzamelaar of scope 1 van de verwerker? Of zal deze toegewezen moeten worden aan beide organisaties en zo ja, hoeveel emissies neemt iedere organisatie dan mee in de berekening? Om te voorkomen dat bepaalde CO₂-uitstoot dubbel wordt meegerekend of juist helemaal niet, zullen hier op den duur afspraken over gemaakt moeten worden.
Wat doet de NVRD
Het moge duidelijk zijn: HEMA heeft een grote stap gezet richting transparantie op het gebied van CO₂-rapportage. Daarmee zijn ze een voorbeeld voor andere grote organisaties die zich ook aan deze opgave moeten wagen.
De NVRD maakt ook werk van duurzaamheidsrapportage middels het CSRD project. Met dit project bereiden we voor onze leden de weg voor naar CSRD rapportage. Hierbij komt ook de vraag aan de orde hoe we als branche een lijn kunnen creëren in het berekenen van CO₂-emissies. Wanneer we als branche op eenduidige wijze de hoeveelheid uitstoot berekenen en de scope hiervan bepalen kunnen we appels met appels vergelijken. Op deze manier wordt het berekenen van uitstoot geen doel, maar een krachtig middel.
Klik hier voor meer informatie over het CSRD project.

Gerjan den Hertog
CSRD