Vergoeding UPV matrassen in 2024 naar maximaal €540 per ton

MRN int de afvalbeheerbijdrage (zeg maar verwerkingsbijdrage) via de producenten en importeurs op alle nieuwe op de markt gebrachte consumentenmatrassen in Nederland. Vervolgens keert de organisatie vergoedingen uit aan de geregistreerde inzamelaars (gemeentes en retailers) van de matrassen, die hun rekeningen kunnen indienen. “Op basis van kengetallen zien we dat inzameling en verwerking voor €540 per ton uit kan”, aldus Kees Zwetsloot, verantwoordelijk voor de uitvoering van MRN. De kosten beslaan drie posten: transportkosten, huur van containers en de verwerkingskosten bij een van de twee verwerkers, Retourmatras en Matras Recycling Europe. Deze twee organisaties verwerken in totaal samen ongeveer 1,5 miljoen matrassen.

Evelien Mertens (NVRD): “we zijn blij met de ambitie van MRN om de kosten voor inzameling en verwerking van matrassen volledig te vergoeden, maar stellen vraagtekens bij het vastgestelde bedrag van €540 per ton. Een eerste inventarisatie, uitgevoerd door de Expertgroep matrassen van de NVRD, toont aan dat dit bedrag lang niet voor alle gemeenten kostendekkend is. Dit heeft bijvoorbeeld te maken met het feit dat er geen landelijk dekkend netwerk van matrasrecyclers is. De kosten voor inzameling, transport en verwerking zullen per gemeente hoger of juist lager uitvallen dan de gemiddelde kostprijs van €540. Van een vergoeding van 100% van de kosten is dus lang niet overal sprake.”

De Expertgroep Matrassen pleit daarom voor een vergoeding op basis van de werkelijk gemaakte kosten in plaats van een gemiddelde vastgestelde vergoeding van de kosten. Inmiddels is contact opgenomen met MRN en wordt onderzocht hoe deze vergoeding beter kan aansluiten bij de verschillen die er tussen gemeenten bestaan. “We hopen vóór eind 2023 handen op elkaar te krijgen.”

Recycling van matrassen
Er kwamen in 2022 liefst 2,2 miljoen nieuwe matrassen op de markt in Nederland. MRN schat dat in 2023 een soortgelijke hoeveelheid nieuwe matrassen in omloop komt. Het recycling percentage is volgens recente gegevens niettemin ‘slechts’ vijftig procent. Bij de 1,5 miljoen verwerkte matrassen zitten namelijk ook veel matrassen uit de zakelijke markt, zoals hotels, gevangenissen, kazernes, AZC’s. Niettemin is 50 procent recycling een forse verbetering ten opzichte van 2014. Toen werd 75 procent van de matrassen nog verbrand. Vooral grote steden zijn daar debet aan. In Amsterdam worden nog steeds circa 100 duizend matrassen per jaar verbrand, aldus MRN die hierin samenwerkt met de NVRD. Schone en droge inzameling is een voorwaarde voor de huidige recycling, aldus de organisatie. “Dat betekent dus dat de matrassen niet zomaar op straat mogen komen te liggen, tenzij ze in een zak worden aangeboden.”

De producenten en importeurs dragen volgend jaar €5,50 voor een eenpersoonsmatras en €6,50 voor een tweepersoonsmatras af als verwijderingsbijdrage. Ook voor de populaire ‘toppertjes’ (dunne matrasjes die boven het matras worden gelegd) dragen de producenten dit bedrag af. Voor kindermatrasjes is dat €4,50. De bedragen zijn fors hoger dan de eerdere €2,60 in 2022 en €3,25 in 2023.

MRN hoopt dat met de nieuwe vergoedingen en verwijderingsbijdrage de inzameling van afgedankte matrassen verder toeneemt. Matrassen moeten dan wel overal gratis worden ingenomen bij de gemeentelijke milieustraten. Vooral ook moeten meer retailers de oude matrassen meteen mee gaan nemen als zij een nieuw matras bij de klant leveren, aldus MRN.

Ook moet het ontmantelde materiaal op een hoogwaardiger manier worden hergebruikt. Dat wordt vooral mogelijk als producenten veel minder verschillende materialen toepassen en deze minder verlijmen, stikken of nieten. Dit zogeheten Ecodesign of Design4Recycling is voor veel meer producten een belangrijke weg om tot meer circulair gebruik te komen. Via zogeheten chemische recycling is het al mogelijk om post-consumer schuim (polyurethaan, beter bekend als afkorting PU-schuim) terug te kraken tot de basismoleculen polyol, waarna nieuwe schuim voor nieuwe matrassen mogelijk wordt.

Het doel is om in 2028 driekwart van de consumentenmatrassen te recyclen en het recyclaat voor meer dan negentig procent nuttig te hergebruiken, aldus de uitvoeringsovereenkomst die de branche met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft afgesloten.

Artikel gaat verder in GRAM december, op de (digitale) deurmat 19 december 2023.