Home Toekomstvisie 2035

Pagina
delen

Toekomstvisie 2035

De toekomst is dichterbij dan je denkt... En met het streven naar een circulaire wereld, of dichter bij huis een circulair Nederland in 2050, is het als branche goed om te verkennen wat dit betekent voor de inzameling van huishoudelijk afval (oftewel: grondstoffen) en het gemeentelijk domein. Oftewel het werkveld van onze leden.

Pagina
delen

Na onze toekomstverkenning in 2018 waarin vier toekomstscenario’s van de branche zijn geschetst, is er veel veranderd. Denk op wereldschaal aan de pandemie, grondstoffentekorten en extreem weer, of denk specifiek voor de Nederlandse afvalsector aan bijvoorbeeld uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, het Nationaal Programma Circulaire Economie en het Circulair Materialenplan. Wij willen geen speelbal zijn van externe factoren, maar een leidende rol pakken in de transitie. Daarom hebben wij in 2024, samen met onze leden, een ambitieuze toekomstvisie 2035 ontwikkeld, oftewel een strategische routekaart op weg naar de circulaire samenleving van de toekomst. Een visie waar we, gezien het doel om 50% circulair te zijn in 2030, direct mee aan de slag moeten kunnen.

Wij hebben 4 fasen doorlopen.

NVRD Toekomstvisie 2035
Via onderstaande knop download je de volledige visie die als reisgids dient voor gemeenten en publieke inzamelbedrijven op weg naar een circulair Nederland. Daarbij is het jaar 2035 een belangrijk tussenstation. Verderop op deze pagina vind je ook de digitale routekaart.

Toekomstvisie 2035

Routekaart naar meer waarde creëren

Downloaden

Routekaart naar 2035
Om in 2050 een afvalvrije en circulaire grondstoffeneconomie te bereiken, moeten gemeenten en hun publieke inzamelbedrijven in 2035 een aanzienlijke vooruitgang hebben geboekt. Deze routekaart biedt een strategie met praktische handvatten om richting 2035 zelf forse stappen te (blijven) zetten en tastbare resultaten te behalen.

2025 - 2027

Solide basis en creëren van bewustwording

Gemeenten en publieke bedrijven
Hieronder vind je per categorie de te nemen stappen.

A. Beleid en strategie

Ontwikkel gemeentelijk beleid en strategieën voor afvalreductie door preventie, reparatie en hergebruik met zo hoogwaardig mogelijke recycling. Stel concrete doelstellingen en acties vast voor 2026, 2030 en 2035 die passen binnen de visie voor 2050.
Bereid de visie en beleidsbeslissing voor over de realisatie van een circulair centrum of netwerk en werk aan doorontwikkeling op basis van opgedane ervaringen.
Identificeer de grootste prioritaire afvalstromen, de belangrijkste actoren en de belangrijkste kansen voor vermindering, reparatie en hergebruik.
Maak de inzameling van grondstoffen en producten integraal onderdeel van de visie over het gebruik en de inrichting van de schaarse buitenruimte.
Formuleer beleid op de “last mile” problematiek voor logistiek in drukke binnensteden en wijken.

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

Werk samen met producenten en lokale (kringloop)bedrijven om lokale inzamelsystemen voor herbruikbare, repareerbare en recyclebare goederen mogelijk te maken, zoals inzamelpunten voor textiel, elektronica en andere gebruiksgoederen.
Werk samen met gemeenten en publieke bedrijven in de regio om samen reparatie, hergebruik en preventie een podium te geven.
Werk samen met lokale bedrijven en horeca om composteerprogramma’s voor organisch afval te verbeteren en te stimuleren.
Maak een plan voor het verduurzamen van het wagenpark rekening houdend met de verwachte beschikbare laad- en tankinfrastructuur in het verzorgingsgebied en neem in dit plan de invoering van milieuzones mee.

C. Bewustwording en educatie

Initieer gedragsverandering door herkenbare bewustwordingscampagnes te ontwikkelen voor inwoners en bedrijven over de noodzaak van preventie, hergebruik en circulair gebruik van materialen.
Betrek structureel zowel het basis- als voortgezet onderwijs door gerichte educatieve programma’s en voorlichtingscampagnes op te stellen die passen bij de regio. Zoek hierbij de samenwerking met lokale bedrijven.
Vertel het eerlijke verhaal zodat consumenten beter geïnformeerd zijn over duurzame opties voor producten. Laat zien wat er mee gebeurt na inzameling, liefst op basis van een eenduidige, landelijke campagne.
Informeer consumenten over houdbaarheid en optimaal gebruik van voedingsmiddelen, en motiveer producenten dit te doen via productverpakkingen, marketingcampagnes, en samenwerking met retailers.

D. Innovatie en samenwerking

Neem deel aan onderzoeksprojecten en innovatieve pilots die worden ondersteund door EU- en nationale subsidies, zoals circulaire gebiedsontwikkeling of nieuwe technologieën voor grondstoffenbeheer en laat deze voor andere publieke bedrijven en gemeenten ontsluiten door de NVRD.
Werk samen met andere afdelingen binnen de gemeente:
- die over de inzet van mensen vanuit het sociale domein gaan;
- die over de inrichting van de buitenruimte gaan;
- die de contacten met bedrijven onderhouden;
- die de contacten met onderwijsinstellingen onderhouden;
- die de contacten met het COA hebben;
- die over de vergunningverlening gaan;
- die de bestuurlijke verantwoordelijkheid hebben.

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

Formuleer concrete acties in de bedrijfsvoering voor het verminderen van de fysieke belasting van het personeel en agressie richting het personeel op basis van “zero tolerance” beleid.
Verminder fysieke belasting waar mogelijk door een verschuiving van arbeidsintensieve werkmethoden naar meer gemechaniseerde (maar ook kapitaalsintensieve) werkmethoden.
Vergroot de maatschappelijke meerwaarde bij het ondernemen of aansturen van activiteiten, door expliciete aandacht voor inclusiviteit, waaronder het inzetten van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en het creëren van opleidings- en werkervaringsplaatsen.
Creëer inzicht in de lokale en regionale arbeidsmarkt zodat gericht werving kan plaatsvinden. Kijk hierbij niet allen naar de reguliere arbeidsmarkt.

Europese overheid

Zorg voor een robuust juridisch kader met ambitieuze doelstellingen voor afvalreductie en circulaire economie, zoals het aanscherpen van de Kaderrichtlijn Afvalstoffen en het promoten van de EU Circular Economy Action Plan.
Werk aan de harmonisatie van wet- en regelgeving tussen lidstaten om een gelijk speelveld te creëren voor circulaire producten en grondstoffenbeheer.
Stimuleer preventie, reparatie en hergebruik door strengere regelgeving op ontwerp, recht op reparatie en de inzet van financiële maatregelen om meer hergebruik, recycling en de inzet van recyclaat te stimuleren.
Bied Europese subsidies en fondsen, zoals LIFE-programma’s en Horizon Europe, om lokale initiatieven en innovaties op het gebied van circulariteit te ondersteunen.
Verbeter de EU-regelgeving met betrekking tot de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid zodat producenten verantwoordelijkheid dragen voor de gehele levenscyclus van al hun producten, inclusief preventie, hergebruik en recycling van producten aan het einde van hun levensduur. De koppeling met de ecodesign Richtlijn is hierbij van doorslaggevend belang.

Nederlandse Rijksoverheid

Ontwikkel landelijke campagnes en lesprogramma’s om het bewustzijn rond afvalreductie en circulaire economie te vergroten, in samenwerking met gemeenten en provincies.
Ontwikkel een eenduidige landelijke campagne rond scheidingsregels die overal nagenoeg hetzelfde zijn.
Ontwikkel extra financiële prikkels om gemeenten en publieke bedrijven te ondersteunen in hun circulaire initiatieven.
Verplicht producenten via nationale wetgeving om hun producten duurzamer te maken, met een nadruk op vermindering van verpakkingen, inzet van gerecyclede materialen, repareerbaarheid en herbruikbaarheid van producten.
Ontwikkel een nationale strategie tegen voedselverspilling met concrete doelen voor 2026 en 2030 en ondersteun daarbij regionale initiatieven die bijdragen aan voedselverspillingreductie.
Maak voortgezet gebruik en levensduurverlenging mogelijk via nationale wetgeving waarbij het krijgen van een afval-stempel wordt uitgesteld voor producten en grondstoffen die hergebruikt of gerepareerd kunnen worden.
Neem grondstoffenbeheer op in het prioriteringskader bij netcongestie.
Maak (nieuwe) subsidieregelingen voor verduurzaming van het wagenpark ook toegankelijk voor publieke bedrijven. Zoals SWiM van RWS (via RVO) voor waterstof toepassingen.
Maak (Rijks)subsidies ter bevordering van innovatie, duurzaamheid en circulariteit ook toegankelijk voor publieke organisaties aangezien zij vaak aanjager zijn van innovaties in het grondstoffenbeheer.
Stel de veiligheid van mensen die een publieke taak uitvoeren centraal. Zoals bij nieuw beleid voor specifieke afvalstromen als lachgascilinders en bij de aanpak van agressie tegen hulpverleners.

2027 - 2030

Infrastructuur en innovatie

Gemeenten en publieke bedrijven
Hieronder vind je per categorie de te nemen stappen.

A. Beleid en strategie

Neem in het omgevingsplan grondstoffenbeheer als integraal onderdeel op bij de inrichting van de schaarse buitenruimte en biedt ruimte aan circulaire initiatieven.
Werk samen binnen de NVRD om verduurzaming van het wagenpark goed in kaart te brengen en te ontsluiten (aanschaf, afschrijving en beschikbaarheid voor inkoop verschillende soorten voertuigen) en te koppelen aan de informatie over netcongestie (termijnen) en invoering milieuzones.
Werk samen met andere logistieke aanbieders om logistieke optimalisaties in de “last mile” te initiëren en de voorwaarden hiervoor vast te leggen.

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

Optimalisatie van Inzamelsystemen. Introduceer of verbeter gescheiden inzamelsystemen voor huishoudelijk en daarop lijkend bedrijfsafval, waarbij de nadruk ligt op waardevolle grondstoffen zoals organisch afval, plastics, glas, metalen en producten als elektronica en kleding.
Gebruik slimme technologieën, zoals sensor-gestuurde inzamelbakken, scanapparatuur voor kwaliteitscontroles en data-analyse voor efficiëntere routes.
Werk samen met producentenorganisaties en leveranciers om de efficiënte inzameling van recyclebare materialen en producten te organiseren. Bijvoorbeeld door, samen met hen, lokale terugnamesystemen voor verpakkingen of kapotte apparaten te realiseren. Of circulaire servicepunten in te richten waar burgers gebruiksgoederen kunnen inleveren voor reparatie of hergebruik.
Bevorder lokale circulaire voedselketens door samen te werken met lokale boeren, producenten en retail om transport te verminderen, lokale producten te promoten en gemeenschappen te betrekken bij circulaire voedselproductie.
Ondersteun lokale levensmiddelbedrijven bij het testen van innovatieve verpakkingsmaterialen door proefprojecten en gerichte inzamel- en communicatieprogramma’s op te zetten die aansluiten bij nieuwe hergebruik- en recyclingmethoden.
Creëer en faciliteer circulaire netwerken om bestaande faciliteiten zoals milieustraten, kringloopwinkels en andere circulaire activiteiten aan elkaar te koppelen.
Verplicht projectontwikkelaars om (inpandige) afvalvoorzieningen te realiseren die hergebruik en afvalscheiding stimuleren.

C. Bewustwording en educatie

Betrek lokale of regionale onderwijsinstellingen bij de invulling en realisatie van de doelstellingen rond preventie, reparatie en hergebruik.

D. Innovatie en samenwerking

Faciliteer of fungeer als proeftuin voor innovaties op het gebied van grondstoffenbeheer, circulaire netwerken en circulaire economie door ruimte te bieden aan experimenten en het faciliteren van nieuwe technologieën en methoden.
Draag zorg voor een lokaal investeringsklimaat waar circulaire initiatieven worden gestimuleerd.
Stimuleer circulaire innovaties door lokale ondernemers en bedrijven die bijdragen aan meer circulariteit te faciliteren en stimuleren. Dit kan door subsidies, voorkeurs vestigingsbeleid, ondersteuning bij R&D en het organiseren van hackathons en innovatiewedstrijden.
Werk samen (gemeenten, publieke bedrijven, provincies en Rijk) om regionale hubs te ontwikkelen die de circulaire economie stimuleren en milieuzones ontlasten en door te fungeren als coördinatiepunt voor samenwerking tussen industrie, overheid en onderzoeksinstellingen.

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

Werk samen met verschillende instanties om mensen die om verschillende redenen op afstand van de arbeidsmarkt staan, zinvol werk te kunnen bieden. Kijk daarbij breder dan sociaal domein en UWV.
Werk samen in de branche om fysieke belasting van het personeel te verlagen en de leidraad fysieke belasting actueel te houden.

Europese Overheid

Zorg er via de ecodesign richtlijn voor dat alle producten die ontworpen worden geschikt zijn voor hergebruik, reparatie en recycling.
Verplicht producenten om een bepaald percentage van hun op de markt gebrachte producten her te gebruiken en om een verplicht percentage recyclaat in te zetten als grondstof.
Zorg voor zelfvoorziening en behoud van belangrijke schaarse grondstoffen door een Europese Grondstoffenstrategie te ontwikkelen.
Stimuleer investeringen in Europese recyclingactiviteiten waar onvoldoende capaciteit voor is.
Bevorder onderzoek naar nieuwe circulaire technologieën door financiering en samenwerking tussen lidstaten te stimuleren.

Nederlandse Rijksoverheid

Faciliteer publiek-private samenwerkingen door het oprichten van innovatieplatforms en het verstrekken van subsidies aan consortia van bedrijven, kennisinstellingen en gemeenten waarbij de output voor iedereen toegankelijk is.
Formuleer een nationale grondstoffenstrategie vooruitlopend op de Europese.
Stel financiële middelen beschikbaar voor gemeenten om infrastructuur aan te passen voor nog betere afvalscheiding en recycling.
Optimaliseer het instrument UPV vanuit circulariteit door o.a. gemeenten een duidelijke rol te geven waarmee ze gelijkwaardig aan tafel zitten bij producentenorganisaties voor zover het gemeentelijk domein betreft.
Stel ambitieuze doelstellingen aan producenten en pas “best bestaande technieken” toe voor levensduurverlenging, hergebruik en recycling zodat Nederland een van de koplopers in Europa blijft.

2030 - 2033

Opschalen en participatie

Gemeenten en publieke bedrijven
Hieronder vind je per categorie de te nemen stappen.

A. Beleid en strategie

Identificeer en schaal succesvolle circulaire initiatieven op naar andere gemeenten en regio’s, in samenwerking met andere overheden (lokaal, nationaal) om best practices te delen en de infrastructuur te harmoniseren.
Implementeer beloningssystemen zoals “pay-as-you-throw” of “diftar” (gedifferentieerd tarief) om gedragsverandering bij burgers en bedrijven te bevorderen. Ontwikkel positieve stimulansen, zoals reparatievouchers of korting op gemeentelijke belastingen voor huishoudens en bedrijven die actief bijdragen aan afvalreductie en recycling.

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

Breid bestaande inzamelsystemen uit voor herbruikbare goederen en werk samen met lokale (kringloop)bedrijven om hergebruiksnetwerken op te schalen en met producenten om retourlogistiek te optimaliseren.
Standaardiseer de inzet van nieuwe technieken als sensor-gestuurde inzamelbakken, scanapparatuur voor kwaliteitscontroles en nieuwe route-optimalisatiesystemen.

C. Bewustwording en educatie

Breid participatieprogramma’s uit die gericht zijn op burgerparticipatie in afvalreductie, zoals reparatiebijeenkomsten, buurtcompostering, en deel-initiatieven.
Moedig buurt- en wijkinitiatieven aan door het bieden van subsidies, ondersteuning en infrastructuur.

D. Innovatie en samenwerking

Versterk de samenwerking tussen gemeenten, publieke inzamelbedrijven, maatschappelijke organisaties, en private partners om circulaire initiatieven te schalen en kennis te delen. Creëer een regionaal platform voor het delen van best practices en ervaringen.

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

Zet de samenwerking in de branche voort om fysieke belasting van het personeel voldoende beheersbaar te houden en actualiseer waar nodig de leidraad fysieke belasting.
Continueer de samenwerking met de huidige en mogelijk nieuwe instanties om mensen die op afstand van de arbeidsmarkt staan, zinvol werk te kunnen bieden. Kijk daarbij breder dan sociaal domein en UWV.

Europese Overheid

Faciliteer de ontwikkeling van Europese markten voor secundaire grondstoffen door standaarden en certificeringen te harmoniseren en het gebruik van gerecyclede materialen te versoepelen.
Werk aan een gelijk speelveld binnen de Europese markten door te zorgen voor consistente regels en normen, en door zorgvuldig te letten op externe invloeden die de markt kunnen verstoren.

Nederlandse Rijksoverheid

Voer beleid in om versneld en vooruitlopend op EU-beleid over te stappen op circulaire businessmodellen, bijvoorbeeld door het bevorderen van circulaire aanbestedingen binnen de publieke sector en MVI-voorwaarden in de particuliere sector.
Ontwikkel beloningssystemen of belastingvoordeel voor producenten die een hoog percentage gerecycleerde materialen gebruiken of producten maken die makkelijk gerepareerd of gerecycled kunnen worden.

2033 - 2035

Bijsturen, verfijnen, doorpakken

Gemeenten en publieke bedrijven
Hieronder vind je per categorie de te nemen stappen.

A. Beleid en strategie

Evalueer de voortgang van de doelstellingen en stel bij waar nodig. Maak gebruik van data-analyse om knelpunten in het systeem te identificeren en corrigeer inefficiënties.
Stel nieuwe doelstellingen voor 2040 en 2050 vast, gebaseerd op de geboekte voortgang en leerpunten. Pas beleidsmaatregelen aan op basis van de nieuwste inzichten en technologische ontwikkelingen.

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

Werk samen met lokale en regionale bedrijven om circulaire producten en diensten actief te promoten en te implementeren. Geef daarbij zelf het goede voorbeeld. Zorg dat er marktplaatsen en platformen bestaan waar circulaire producten kunnen worden verhandeld en gehuurd.

C. Bewustwording en educatie

Breid participatieprogramma’s uit die gericht zijn op burgerparticipatie bij afvalreductie zoals reparatiebijeenkomsten, buurtcompostering en deel-initiatieven.
Moedig buurt- en wijkinitiatieven aan met subsidies, ondersteuning en infrastructuur.

D. Innovatie en samenwerking

Standaardiseer de samenwerking tussen gemeenten, publieke bedrijven, maatschappelijke instellingen en private partners om circulaire initiatieven op te schalen en kennis te delen. Creëer een regionaal en landelijk platform voor het delen van best practices en ervaringen.

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

Actualiseer gezamenlijk de leidraad fysieke belasting op basis van innovaties en nieuwe inzamelsystemen.
Standaardiseer de samenwerking met de instanties om mensen die om verschillende redenen op afstand van de arbeidsmarkt staan, zinvol werk te kunnen bieden. Kijk daarbij breder dan sociaal domein en UWV.

Europese Overheid

Evalueer de voortgang van de circulaire economie doelen, formuleer waar nodig aanvullende wetgeving en stel nieuwe, ambitieuzere doelen vast die nodig zijn om de doelstelling in 2050 te halen.
Identificeer en schaal succesvolle gemeentelijke en regionale initiatieven op EU-niveau door middel van het Europees uitwisselen van best practices.
Ondersteun de ontwikkeling van een geharmoniseerde data-infrastructuur voor grondstoffenbeheer en recycling om lidstaten in staat te stellen voortgang te monitoren en met elkaar te vergelijken.

Nederlandse Rijksoverheid

Herzie en actualiseer nationale beleidskaders en programma’s zoals het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) om ervoor te zorgen dat ze aansluiten bij Europese richtlijnen en gemeentelijke voortgang.
Pas nationale regelgeving en stimuleringsmaatregelen aan om knelpunten in de transitie naar een circulaire economie versneld kan worden uitgevoerd en te zorgen voor consistente vooruitgang.

2050

Nederland circulair

Milieustraat van de toekomst
Een belangrijke bijdrage die gemeenten en publieke bedrijven leveren aan de regionale transitie naar een circulaire economie is de doorontwikkeling van de milieustraat / circulair ambachtscentrum tot een circulair netwerk als onderdeel van een totale grondstoffenstrategie. Dit is een ontwikkeling waar het publieke domein niet alleen voor aan de lat staat en direct invloed op heeft, maar ook waar zij snel impact op kan maken.

Daarom is er ook een stappenplan ontwikkeld om te komen tot een weloverwogen keuze voor de inrichting van brengvoorzieningen voor producten en grondstoffen.

Stappenplan

Milieustraat van de toekomst

Downloaden

Bouwstenen

Bouwsteen 1 - Externe trends en ontwikkelingen Bouwsteen 1a - De Europese context Bouwsteen 2 - Uitkomsten NVRD ledensessies Bouwsteen 3 - Greenfieldstudie

NVRD aanspreekpunt

Ilse van der Grift

Expert Beleidsadviseur

Mailen Bellen

VANG bestuurders-bijeenkomst 2025

Young NVRD: Een kijkje in de e-waste branche

Jaarcongres 2025

Toekomstvisie 2035

Toekomstvisie 2035

2025 - 2027

A. Beleid en strategie

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

C. Bewustwording en educatie

D. Innovatie en samenwerking

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

2027 - 2030

A. Beleid en strategie

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

C. Bewustwording en educatie

D. Innovatie en samenwerking

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

2030 - 2033

A. Beleid en strategie

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

C. Bewustwording en educatie

D. Innovatie en samenwerking

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

2033 - 2035

A. Beleid en strategie

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

C. Bewustwording en educatie

D. Innovatie en samenwerking

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

2050

Stappenplan

Bouwstenen

NVRD aanspreekpunt

Ilse van der Grift

Toekomstvisie 2035

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Toekomstvisie 2035

2025 - 2027

A. Beleid en strategie

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

C. Bewustwording en educatie

D. Innovatie en samenwerking

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

2027 - 2030

A. Beleid en strategie

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

C. Bewustwording en educatie

D. Innovatie en samenwerking

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

2030 - 2033

A. Beleid en strategie

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

C. Bewustwording en educatie

D. Innovatie en samenwerking

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

2033 - 2035

A. Beleid en strategie

B. Circulaire economie en inzamelsystemen

C. Bewustwording en educatie

D. Innovatie en samenwerking

E. Arbeidsomstandigheden en inclusiviteit

2050

Stappenplan

Bouwstenen

NVRD aanspreekpunt

Ilse van der Grift